Người dân phẫn nộ về vấn đề không có khoảng lùi
Quyết định số 56 về quy chế quản lý kiến trúc ban hành từ giữa năm 2022 tại TP.HCM đã gây sự phẫn nộ và bức xúc lớn trong cộng đồng vì nhiều người phải chịu những thiệt hại đáng kể.
Xây mới, sửa nhà bị “mất đất”
Người dân phẫn nộ khi chị Hà ở P.Tam Bình (TP.Thủ Đức) bị yêu cầu lùi khoảng 1m và chừa trước 2,4m, làm căn nhà chỉ còn chiều dài 6,6m. Điều đáng buồn hơn là đất của chị chỉ được phép xây dựng 1 trệt 1 lầu, trong khi các miếng đất lân cận được xây dựng 1 trệt 3 lầu và được sử dụng hết. Chị Hà phản đối: “Gia đình tôi đã hoàn tất thiết kế, nhưng giờ phải thuê nhà để ở vì không thể bố trí đủ phòng cho cả gia đình 2 vợ chồng và 2 đứa con nếu xây nhà với chiều dài 6,6m”.
Anh Tân, cư dân tại P.Phú Hữu (TP.Thủ Đức), đang đối mặt với tình huống tương tự khi sở hữu một miếng đất nằm tại một ngã ba trong khu dân cư. Diện tích miếng đất này là 4m x 15m, với đường trước mặt rộng 8m và bên hông là 7m. Khi anh Tân đi xin phép xây dựng, anh đã bị yêu cầu phải lùi ngay phía trước 2,4m, lùi phía sau 1m và lùi cả bên hông. Đáng chú ý là, trong khu vực này, các hộ dân khác đã xây dựng hết đất mà không phải lùi như vậy, chỉ những căn nhà mới xin phép xây dựng mới phải tuân thủ quy định này.
“Việc lùi vào sẽ làm xấu cả khu vực vì căn thò ra, căn thụt vào và không đủ diện tích sử dụng cho gia đình,” anh Tân phàn nàn. Anh cảm thấy bức xúc vì hệ số sử dụng đất ở khu vực này quá thấp, không đáp ứng đủ nhu cầu chỗ ở cho cả 3 thế hệ gia đình anh. “Thành phố Thủ Đức là một vùng ven, không phải trung tâm đông đúc, nhưng cơ quan nhà nước vẫn ép buộc hệ số sử dụng đất thấp. Điều này gây ra nhiều khó khăn và tác động tiêu cực trong quá trình xây dựng. Người dân đã đề cập đến những vấn đề này nhiều lần, nhưng tại sao cơ quan nhà nước không giải quyết để giảm bớt khổ đau cho người dân?” – anh Tân tức giận nói.
Trong cuộc trò chuyện với anh Lê Đình An tại H.Nhà Bè, ông cho biết anh đã chán nản với vấn đề khoảng lùi không hợp lý áp dụng cho khu dân cư đã được người dân sinh sống ổn định. Mặc dù có nhu cầu sửa chữa và xây dựng lại, anh không thể thực hiện được do đất của anh phải lùi trước, lùi sau và nằm lọt thỏm ở giữa so với hai căn nhà liền kề đã được xây dựng từ trước mà không bị yêu cầu lùi.
Chỉ nên áp dụng cho khu dân cư mới
Quy định về khoảng lùi gây bức xúc cho người dân và làm hạn chế xây dựng trên những miếng đất lớn hơn 50 m². Theo Quyết định 56, đối với các miếng đất có chiều sâu lớn hơn 16 m, yêu cầu bố trí khoảng lùi tối thiểu 2 m so với ranh đất sau. Trong trường hợp chiều sâu từ 9 đến 16 m, khoảng lùi tối thiểu là 1 m. Đối với chiều sâu dưới 9 m, khuyến khích tạo khoảng trống phía sau nhà. Điều đáng chú ý là ở những khu vực quy hoạch dân cư hiện hữu, hệ số sử dụng đất thường rất nhỏ, gây hạn chế diện tích xây dựng còn lại. Điều này càng trở nên khó khăn khi một số lô đất nằm ở góc bị lùi trước, lùi bên hông và lùi sau, hầu như không thể xây dựng được.
Bà Mai Thanh Nga, Phó phòng quản lý đô thị (TP.Thủ Đức), đã đưa ra thông tin rằng việc thực hiện khoảng lùi ở TP.Thủ Đức gặp rất nhiều khó khăn do việc sáp nhập từ 3 quận khác nhau. Trước đây, quy định về khoảng lùi tại 3 khu vực này được xác định dựa trên lộ giới, chỉ giới xây dựng, và tiêu chuẩn nhà liên kế riêng biệt. Tuy nhiên, với Quyết định 56 thống nhất hiện nay, cách tiếp cận này gây ra sự “vênh” không đồng nhất, gây tức giận cho người dân. TP.Thủ Đức đã tổ chức cuộc họp và báo cáo với Sở Quy hoạch – Kiến trúc, nhưng vẫn chưa nhận được câu trả lời. Hiện tại, lãnh đạo TP.Thủ Đức đã tổ chức cuộc họp và đồng thuận với việc cấp phép xây dựng dựa trên từng khu phố, để xem xét tổng thể và đảm bảo phù hợp với từng khu vực cụ thể. Nếu các khu phố và con đường trước đây không yêu cầu khoảng lùi, thì khi cấp phép theo Quyết định 56, sẽ không yêu cầu khoảng lùi mới. Tuy nhiên, nếu đã yêu cầu khoảng lùi, thì khoảng lùi sẽ được duy trì tương tự như các căn nhà đã được xây trước đó.
“Người dân phản ứng mạnh trước việc cắt đất quá nhiều theo Quyết định 56, gây ra nhiều bất cập và không hài lòng. Trước đây, việc cấp phép xây dựng dựa trên lộ giới và chiều cao, nhưng hiện nay, với việc áp dụng hệ số, nhiều con đường chỉ được phép xây dựng 2-3 tầng thay vì 7 tầng như trước. Quy định về hệ số, chiều cao và khoảng lùi được thiết lập để đảm bảo thông thoáng, nhưng người xây dựng phản ứng vì gặp khó khăn hơn so với quy định trước đây. TP.Thủ Đức dự định kiểm tra lại các khu phân lô không có quy định quản lý kiến trúc về khoảng lùi, chiều cao và hệ số. Sau khi tiến hành khảo sát, chúng tôi sẽ dựa vào quy định pháp lý để thực hiện công tác cấp phép, nhằm đảm bảo tính phù hợp hơn”, bà Nga nói.
Nhà lãnh đạo H.Nhà Bè tiết lộ rằng, sau khi Quyết định 56 được ban hành, các địa phương đã phản ứng một cách đa dạng và không đồng nhất, dẫn đến sự áp dụng khác nhau. Nhiều địa phương không có đồ án quy hoạch 1/2.000 hoặc đồ án cũ chưa được cập nhật với hệ số sử dụng đất, do đó không rõ cách tính hệ số mới hoặc hệ số được thiết lập thấp, hạn chế xây dựng chỉ trong khoảng 2-3 tầng. Đặc biệt, việc cho phép xây dựng với chiều cao thấp hơn đáng kể so với trước đây trên các lô đất mặt tiền đường lớn đã gây sự phản ứng mạnh từ phía cộng đồng. Các địa phương cũng mong muốn giải quyết vấn đề này để hỗ trợ người dân, nhưng lo lắng về các rủi ro pháp lý khiến tiến trình tháo gỡ vẫn đang bị trì trệ.
“Tôi tin rằng khoảng lùi nên được đưa ra dựa trên tình hình thực tế, đặc biệt khi nhiều lô đất vẫn còn quá hẹp. Điều quan trọng là phải làm những điều có lợi cho người dân. Tôi đề nghị Sở Quy hoạch – Kiến trúc và UBND TP.HCM tổ chức cuộc họp và đánh giá lại Quyết định 56, nhằm chỉnh sửa những điều chưa phù hợp để đem lại lợi ích cho người dân. Áp dụng khoảng lùi cho các khu dân cư mới là khả thi, nhưng áp dụng cho các khu dân cư hiện hữu gặp nhiều khó khăn, cần phải được sửa đổi”, vị này cho hay.
